Moment ustania stosunku pracy między pracodawcą a zatrudnionym wiąże się z szeregiem czynności, których musi dopełnić pracodawca względem byłego już pracownika. Obowiązek ich wykonania został określony ustawowo, a na pracodawcę, który nie wywiąże się z wykonania tych zadań, mogą zostać nałożone sankcje. Aby ich uniknąć, przypominamy jakich działań nie wolno zaniechać.
1. Świadectwo pracy
Niezależnie od tego, czy stosunek pracy wygasł, czy umowa została rozwiązana, pracodawca zobowiązany jest do wystawienia świadectwa pracy, zawierającego informacje o przebiegu zatrudnienia, w terminie 7 dni od zakończenia stosunku pracy. Jedynym wyjątkiem niegenerującym konieczności wystawiania świadectwa, jest sytuacja, kiedy po zakończeniu stosunku pracy pracownik od razu podpisuje kolejną umowę z tym samym pracodawcą.
W sytuacji, gdy na wynagrodzenie pracownika została nałożona egzekucja komornicza, informacja ta powinna znaleźć się w świadectwie pracy. Co więcej, jeżeli pracodawca rozwiązujący umowę z takim pracownikiem, zna jego nowe miejsce zatrudnienia, jest zobowiązany do przesłania tam wszelkich dokumentów dotyczących zajęcia komorniczego oraz poinformowania o tym fakcie komornika i dłużnika.
2. Zaświadczenie o zarobkach
Na wniosek pracownika pracodawca jest zobowiązany do wystawienia zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu uzyskiwanym podczas istniejącego stosunku pracy. Ponadto pracodawca powinien również przesłać do byłego pracownika i Urzędu Skarbowego PIT-11 w terminie określonym ustawowo lub w ciągu 14 dni, jeżeli pracownik wystąpił z pisemnym wnioskiem o jego wydanie.
3. Badania lekarskie
Jeżeli zatrudniony zajmował stanowisko narażone na działanie substancji rakotwórczych lub pyłów zwłókniających pracodawca zobowiązany jest do przeprowadzenia i opłacenia na jego wniosek okresowych badań lekarskich po rozwiązaniu stosunku pracy.
4. Odprawa pracownicza i emerytalno-rentowa
W sytuacji, gdy pracownik spełnia ustawowe przesłanki do otrzymania odprawy pracowniczej, pracodawca zobowiązany jest do jej wypłaty wraz z ustaniem stosunku zatrudnienia. Również, gdy pracownik przechodzi na rentę lub emeryturę na pracodawcy ciąży obowiązek wypłaty odprawy pod groźbą kary grzywny.
5. Odszkodowanie
Jeżeli pracodawca jednostronnie skraca okres wypowiedzenia przewidziany w zawartej z pracownikiem umowie o pracę, ogłosił upadłość lub rozwiązuje stosunek pracy z innych, niezależnych od pracownika powodów, zatrudniony nabywa prawo do otrzymania odszkodowania wynoszącego równowartość wynagrodzenia należnego za czas pracy w okresie wypowiedzenia przewidzianym umową. Prawo pracy przewiduje jednak rozwiązania korzystne dla pracownika również w sytuacji, gdy on sam rozwiązuje umowę, nie zachowując okresu wypowiedzenia. Zgodnie z przepisami pracodawca także za ten okres powinien wypłacić mu określone ustawowo odszkodowanie.
6. Ekwiwalent za niewykorzystany urlop
Należny pracownikowi urlop to przywilej niezbywalny. W sytuacji, gdy pracownik w czasie zatrudnienia ani w okresie wypowiedzenia nie wykorzystał należnego mu urlopu, pracodawca jest zobowiązany do wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.
7. Wyrejestrowanie z ZUS
Po zakończeniu stosunku pracy, pracodawca powinien wyrejestrować byłego pracownika z ZUS w terminie 7 dni od momentu ustania zatrudnienia. Wyrejestrowanie obejmuje również członków rodziny, którzy zostali przypisani do ubezpieczenia zdrowotnego pracownika.