Rząd przyjął 14 czerwca 2016 r. projekt ustawy z dnia 16 maja 2016 r. w sprawie wprowadzenia podatku od sprzedaży detalicznej, zwanego także podatkiem handlowym. Projekt ten przewiduje wprowadzenie bezpośredniego podatku obrotowego. Będzie to jeden z dwóch podatków sektorowych, obok podatku bankowego, które wprowadza obecny Rząd. Podatek ten w najbliższym czasie trafi pod głosowanie w sejmie.

Główne założenia projektu ustawy o podatku handlowego

Podatnikiem podatku handlowego mają być sprzedawcy detaliczni tj. osoba fizyczna, osoba prawna, spółka cywilna bądź jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej dokonująca sprzedaży detalicznej. Sprzedaż detaliczna przez ustawę jest unormowana jako dokonywanie na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, w ramach działalności gospodarczej zbywcy, odpłatnego zbywania towarów konsumentom.

Towarem w myśl ustawy są rzeczy ruchome lub ich części.

Przedmiotem podatku, zgodnie z projektem ustawy, ma być przychód ze sprzedaży detalicznej dokonywanej na rzecz konsumentów tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. W pojęciu przychodu mieszczą się także raty, przedpłaty i zadatki, także wtedy gdy kwoty te podatnik otrzymał przed wydaniem towaru.

Przychód ten nie będzie obejmować podatku VAT, a także sprzedaży na rzecz przedsiębiorców. Wyjątkiem tutaj będzie sprzedaż na rzecz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, dokonujących nabycia towarów poza prowadzoną działalnością.

Podstawę opodatkowania niniejszym podatkiem stanowić ma osiągnięta w danym miesiącu nadwyżka ponad kwotę wolną od podatku, tj. 17 mln PLN. Projekt zakłada 2 skale podatkowe – 0,8 % od podstawy opodatkowania do kwoty 17 mln PLN oraz 1,4 % od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę 170 mln PLN. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przekroczenia progu 17 mln PLN na dany miesiąc, natomiast płatność podatku przypada do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy za dany miesiąc.

Wyłączeniu z opodatkowania podlega sprzedaż detaliczna gazu ziemnego, węgla kamiennego, węglowodorów gazowych, olejów napędowych przeznaczonych do celów opałowych oraz olejów opałowych jak i leków i środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych refundowanych lub finansowanych w całości lub części na podstawie odrębnych przepisów.

Minister Finansów w drodze rozporządzenia określi wzór deklaracji podatku od sprzedaży detalicznej wraz z objaśnieniami co do sposobu ich prawidłowego wypełnienia.

Istotny jest fakt, że podatnicy, których miesięczny przychód ze sprzedaży detalicznej nie przekracza kwoty niepodlegającej opodatkowaniu, nie składają deklaracji za dany miesiąc.

Argumenty strony rządowej do wprowadzenia podatku od sprzedaży detalicznej.

Rząd argumentuje, iż wprowadzenie niniejszego podatku podyktowane jest potrzebą wyrównania szans w sektorze gospodarki jakim jest handel po to by utrzymać zróżnicowaną strukturę handlową. Podnosi się, że duże sieci handlowe wypierają z rynku małe i średnie podmioty, co z punktu widzenia zarówno konsumenta i producentów nie jest korzystnym trendem. Konsumenci odniosą więcej korzyści gdy będą mogli wybierać miejsca, w którym chcą dokonywać zakupów towarów. W stosunku do producentów wskazuje się, iż zmonopolizowanie sektora handlowego pomiędzy 5 głównych sieci nie będzie korzystne dla strony producenckiej, gdyż producenci mogą zostać zmuszeni do obniżek cen kosztem jakości oferowanego towaru.

W związku z powyższym wskazuje się, iż głównym powodem wprowadzenia podatku jest pomoc w utrzymaniu się różnych formatów handlowych na rynku by nie doszło do zmonopolizowania.

Kolejnym powodem dla którego wprowadza się podatek handlowy jest fakty optymalizacji podatkowych przez duże sieci handlowe o kapitale zagranicznym. Wskazuje się, że firmy te korzystają z polskiej infrastruktury drogowej jak i polskiego kapitału ludzkiego, odprowadzając przy tym mniej podatków, niż rodzime firmy. Wynika to z badań prowadzonych przez Ministerstwo Finansów po roku 2010.

Rząd wskazuje, że kwota wolna od podatku – 17 mln PLN miesięcznie, a 204 mln PLN rocznie wynika z faktu, iż w Unii Europejskiej wskazuje się, że kwota ta (204 mln PLN) stanowi granicę dla obrotu małych i średnich przedsiębiorstw.

Przedstawiciele Rządu wskazują, że cel fiskalny nie był najważniejszym celem wprowadzenia omawianego podatku. Głównym założeniem omawianego podatku jest to, by producenci mogli sprzedawać towary w różnych kanałach konkurencji, a konsumenci mogli kupować towary w różnych formatach.

Skutki wprowadzenia podatku od sprzedaży detalicznej.

Należy przede wszystkim zaznaczyć, że część badaczy rynku wskazuje, iż udział w polskim rynku handlowym jest porównywalny dla firm z kapitałem zagranicznym jak i kapitałem polskim. Podatek handlowy uderzać będzie głównie w podmioty o kapitale zagranicznym. Orzecznictwo TS wskazuje, że podatek powinien mieć charakter fiskalny a nie ingerencji w rynek. W przeciwnym razie może mieć naturę selektywności przez co naruszać może reguły pomocy publicznej zawarte w TFUE. Należy też zaznaczyć, że Komisja Europejska wszczęła już korespondencje z Rządem Polskim w sprawie tego podatku już w lutym przy publikacji pierwszego projektu ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej.

Trudno także przewidzieć jaką praktykę obierze podatek. W założeniu ma być to podatek bezpośredni, jednak w dłuższej perspektywie może stać się podatkiem pośrednim, przerzucanym na producentów czy też partnerów handlowych.  

Podkreśla się także, że podatek może uderzyć w małych dostawców. Wskazuje się, że na handel składają się formaty, z których każdy konkuruje inaczej. Wprowadzenie podatku handlowego przyniesie rentowność dla mśp, które będą mogły sukcesywnie przejmować rynek. W takiej sytuacji duże sieci mogą zacząć rekompensować straty z tytułu podatku poprzez instrumenty przetargowe, co bezpośrednio wpłynie na sytuacje dostawców i wpłynie na spadek jakości, co stanowi główny atut konkurencji polskiego rynku.

Kolejnym ważnym elementem wprowadzenia podatku jest rekompensata skutków optymalizacji podatkowej. Przy wprowadzanej klauzuli obejścia prawa podatkowego oraz biorąc pod uwagę fakt, że podatek od sprzedaży detalicznej będzie stanowić koszt uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych, należy zauważyć znikomą zasadność wprowadzenia tego podatku w celu rekompensowania skutków optymalizacyjnych dużych sieci handlowych.

Aktualnie projekt ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej będzie przedmiotem analizy sejmowej. Podkreślić trzeba, że kraje, które wprowadziły podatek handlowy, raczej się z tego podatku wycofują. Między innymi podatek taki wprowadzono we Francji, Hiszpanii oraz na Węgrzech.

Doradca podatkowy, prawnik
Wykładowca Akademii Biznesu MDDP

Już dziś przygotuj się na zmiany!
Podatek od sprzedaży detalicznej »