Rewolucyjne zmiany w zakresie obliczania odsetek od zaległości podatkowych

Od 1 stycznia 2016 roku zmieniły się przepisy Ordynacji podatkowej, dotyczące obliczania odsetek od zaległości podatkowych. Nowelizacja wprowadziła aż trzy rodzaje stawek odsetek za zwłokę. Będzie to stawka podstawowa, obniżona i podwyższona. Nie zmienią się jednak zasady określania odsetek podatkowych za zwłokę w ich podstawowym zakresie.

Preferencyjna stawka odsetek

Kluczowa zmiana dotyczy preferencyjnej stawki odsetek podatkowych, która od 2016 roku wynosi 50% (a nie 75% stawki podstawowej, jak miało to miejsce do końca 2015 r.). Zgodnie bowiem z nowym art. 56 a § 1 i 2 znowelizowanej Ordynacji podatkowej podatnicy, którzy złożą prawnie skuteczną korektę deklaracji, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji i zapłacą zaległość podatkową w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty, będą uprawnieni do skorzystania z preferencyjnych zasad naliczania odsetek za zwłokę. Oznacza to, że przy utrzymaniu obecnej, 8% stawki podstawowej, podatnik spełniając powyżej wskazane warunki, tj. składający korektę deklaracji w terminie i płacący zaległość podatkową skorzysta z obniżonej stawki, która wyniesie 4%.

Ustawodawca wprowadził nowy warunek dotyczący możliwości skorzystania z obniżonej stawki, który istotnie ogranicza w czasie możliwość stosowania odsetek obniżonych. Zgodnie bowiem z nowymi przepisami podatnik ma tylko sześć miesięcy na skorygowanie nieprawidłowego rozliczenia. Po upływie tego okresu, podatnika będzie obowiązywała już podstawowa stawka odsetek za zwłokę.

Jak zostało wskazane powyżej, ustawodawca wprowadził nowy warunek w postaci sześciomiesięcznego terminu na skorygowanie deklaracji, ale jednocześnie uchylił postanowienie dotyczące obowiązku składania przez podatnika wraz z deklaracją korygującą pisemnego uzasadnienia.

Nie zmieniają się natomiast wyłączenia dotyczące stosowania obniżonej stawki odsetek za zwłokę. Zgodnie bowiem z art. 56a § 3 Ordynacji podatkowej, preferencyjnych zasad naliczania odsetek za zwłokę nie stosuje się do podatnika, w sytuacji kiedy korekta deklaracji została złożona po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach, gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej. Preferencyjnych zasad naliczania odsetek za zwłokę nie stosuje się również w przypadku dokonania przez podatnika korekty deklaracji w wyniku czynności sprawdzających.

Podwyższona stawka odsetek za zwłokę

Nowe przepisy Ordynacji podatkowej przewidują możliwość stosowania podwyższonej stawki odsetek za zwłokę w wysokości 150% stawki podstawowej (przy podstawowej stawce 8%, będzie to 12 %). Podwyższona stawka odsetek za zwłokę znajdzie zastosowanie wyłącznie do zaległości z tytułu podatku od towarów i usług oraz zaległości w podatku akcyzowym.

Ustawodawca wprowadził cztery przypadki zastosowania w stosunku do podatnika podwyższonej stawki odsetek za zwłokę.

Pierwszy z nich dotyczy zaniżenia przez podatnika zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku ujawnionych przez organ podatkowy w toku kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego.

Drugi dotyczy złożenia korekty deklaracji podatkowej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuj się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej.

Trzeci dotyczy dokonania korekty deklaracji podatkowej w wyniku czynności sprawdzających.

We wskazanych powyżej, trzech z czterech przypadków, podwyższona stawka odsetek za zwłokę dotyczyć będzie podatnika w sytuacji, kiedy kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku przekroczy 25 % kwoty należnej i będzie wyższa niż pięciokrotna wysokości minimalnego wynagrodzenia w rozumieniu ustawy  z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. Nr 200, poz. 1679, ze zm.), obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminu zwrotu.

W czwartym przypadku odsetki według wyższej stawki zostaną naliczone w razie ujawnienia przez organ podatkowy w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego niezłożenia deklaracji, mimo ciążącego obowiązku oraz braku zapłaty podatku. W powyższym przypadku, podatnik będzie zobowiązany do zapłaty odsetek w wysokości 150% stawki podstawowej, niezależnie od rozmiaru nieprawidłowości podatkowych.

Odsetki w wysokości 150 % będą naliczone jedynie od zaległości podatkowych, które powstaną od 1 stycznia 2016 roku.

Oczywiście należy pamiętać, iż podstawowa stawka odsetek za zwłokę stosowana jest w przypadkach, w których zastosowania nie znajduje stawka obniżona lub podwyższona.

Adwokat, Doradca podatkowy
Wykładowca Akademii Biznesu MDDP

Już dziś przygotuj się na zmiany!
Nowelizacja Ordynacji podatkowej w 2016 »