W dniu 1 stycznia 2017 r. wejdą w życie przepisy wprowadzone ustawą z dnia 9 października o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r., poz. 1932), która rozszerzy zakres przedmiotowy dokumentacji podatkowej dotychczas ograniczony do transakcji, której definicja co należy dodać wynika z utrwalonego i ujednoliconego orzecznictwa. Zgodnie z art. 2 ustawy zmieniającej „podatnicy których przychody lub koszty, w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych przekroczyły w roku poprzedzającym rok podatkowy równowartość 2 000 000 euro ujmujący w roku podatkowym w księgach rachunkowych inne zdarzenia, których warunki zostały ustalone (lub narzucone) z podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4, mające istotny wpływ na wysokość ich dochodu (straty) są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej tych transakcji lub innych zdarzeń, zwanej dalej „dokumentacją podatkową”.
Od dnia 1 stycznia 2017 r. obowiązkiem podatników będzie dokumentowanie „innych zdarzeń ujętych w księgach rachunkowych, których warunki zostały ustalone (lub narzucone) z podmiotami z nimi powiązanymi. Obowiązek sporządzania dokumentacji spoczywa na podatnikach, którzy prowadzą księgi rachunkowe oraz przekroczyli ustawowo określone progi wartości przychodów lub kosztów w rozumieniu przepisów o rachunkowości.
Zgodnie z uzasadnieniem projektodawcy wobec różnorodności rzeczywistości gospodarczej pomiędzy podmiotami powiązanymi zachodzą różnego rodzaju zdarzenia gospodarcze, których warunki mają istotny wpływ na wysokość deklarowanego dochodu (straty) do opodatkowania. W związku z powyższym dokumentacja podatkowa dotycząca cen transferowych powinna dokumentować zdarzenia wszelkiego rodzaju, bez konieczności dowodzenia, czy stosunki pomiędzy podmiotami powiązanymi miały charakter transakcji, czy też innego zdarzenia ujętego w księgach rachunkowych. Jak wynika powyżej omówionego pokrótce uzasadnienia do przedmiotowej kwestii, obowiązek dokumentacji innych istotnych zdarzeń ma na celu uproszczenie i przyśpieszenie działań kontrolnych organów podatkowych. Nie będą musiały się one już zastanawiać, czy pewne zdarzenie było transakcją podlegającą obowiązkowi dokumentacji, czy też zdarzeniem, w przypadku którego warunek taki nie istniał. Celem wprowadzonych zmian jest objęcie jak najszerszego zakresu relacji pomiędzy podmiotami powiązanymi.
Ustawodawca nie wprowadził definicji innych zdarzeń, lecz wymienił przykładowe, a mianowicie umowy o zarządzaniu płynnością, umowy o podziale kosztów. Jednakże wskazówki jakie wynikają z przepisów ustawy zmieniającej pozwalają na określenie zdarzeń kwalifikujących do tej kategorii. Wobec powyższego z „innymi zdarzeniami” mamy do czynienia, gdy:
a) nie mieszczą się w kategorii pojęcia transakcji,
b) zostały ujęte w księgach podatkowych w trakcie roku podatkowego,
c) ich warunki zostały ustalone (lub narzucone) z podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o CIT oraz
d) mają istotny wpływ na wysokość dochodu (straty) podatnika.
Jak wynika z przepisów ustawy o rachunkowości ujęciu w księgach rachunkowych podlegają te zdarzenia, które można uznać za operację lub operacje gospodarcze, potwierdzone dowodem księgowym. Operacją gospodarczą w przedmiotowej kwestii jest takie zdarzenie, które wywiera wpływ na aktywa lub pasywa danej jednostki, powodując zmianę ich stanu.
Kolejnym elementem przekładającym się na rozumienie „innego zdarzenia” jest ustalenie warunków z podmiotem powiązanym lub narzucenie przez taki podmiot warunków podatnikowi w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o CIT odwołuje się bezpośrednio do funkcjonujących już obecnie przepisów dotyczących powiązań pomiędzy podmiotami powiązanymi.
Wątpliwości nie budzi z kolei istotność zdarzenia mającego wpływ na wysokość dochodu (straty) podatnika, gdyż progi kwotowe zostały określone w dodanym ust. 1d. Za inne zdarzenia uznaje się zdarzenia jednego rodzaju przekraczające próg 50.000 euro, przy czym w zależności od osiągniętego dochodu (wykazanej straty) przez podatnika próg ten może być dużo wyższy. Obowiązkiem podatnika w takiej sytuacji jest ustalenie dochodu (straty) i określenie na tej podstawie progu kwotowego od którego istnieje dla niego obowiązek dokumentacyjny.
Brak definicji prawnej pojęcia transakcji jak i innych zdarzeń powoduje konieczność uwzględnienia całokształtu współpracy z kontrahentami, z którymi łączą podatnika relacje o charakterze kapitałowym, organizacyjnym, personalnym, szczególnie że to łączna wartość innych zdarzeń jednego rodzaju formułuje obowiązek dokumentacji. Wprowadzone zmiany są korzystne dla organów podatkowych, które będą mogły wymagać dokumentacji w bardzo szerokim zakresie. Według wprowadzonych od 1 stycznia 2017 r. obowiązkiem dokumentacji zostaną objęte takie operacje, które nie stanowią transakcji a powodują zmianę majątku danego podatnika i jako takie podlegają ujęciu w księgach rachunkowych.
Doradca podatkowy, prawnik
Wykładowca Akademii Biznesu MDDP
Już dziś przygotuj się na zmiany!
Ceny transferowe 2017 »