Analiza danych porównawczych jako element dokumentacji cen transferowych

Po wejściu w życie nowych przepisów dotyczących cen transferowych, część podatników zobowiązana będzie do sporządzenia oprócz dokumentacji „local file” również analizy danych porównawczych. Zgodnie z art. 9a ust. 2b pkt 2 UoCIT) podmioty zobowiązane do sporządzenia dokumentacji cen transferowych, które osiągnęły określony pułap przychodów, tj. których wartość osiąganych przychodów lub kosztów przekracza równowartość 10.000.000,00 EUR – w rozumieniu przepisów o rachunkowości –  będą zobligowane do sporządzenia i dodania do dokumentacji „local file” analizy porównawczej (benchmarkingowej). W stanie prawnym do 31 grudnia 2016 r. analiza danych porównawczych była elementem fakultatywnym.

Analizując pojęcie analizy danych porównawczych należy posłużyć się definicją zawartą w art. 9a ust. 2b pkt 2. UoCIT oraz odpowiednio art. 25a ust. 2b pkt 2 UoPIT. W myśl wyżej wymienionych przepisów jest to opis analizy danych podmiotów niezależnych lub danych ustalonych z podmiotem niezależnym, uznanych za porównywalne do warunków ustalonych w transakcjach lub innych zdarzeniach, objętych obowiązkiem dokumentacyjnym, wykorzystanych do kalkulacji rozliczeń wpływających na dochód (stratę) podatnika. Szczegółowe elementy analizy porównawczej zgodnie z delegacją ustawową znajdują się, się w rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Finansów, które w chwili obecnej, po konsultacjach publicznych, pozostaje w fazie projektowej.

Jak dokonywać analizy?

Czynniki porównywalności stanowiące elementy dokonywanej analizy porównawczej to cechy transakcji, które należy szczegółowo przeanalizować w celu identyfikacji odpowiednich transakcji możliwych do porównania. Dodatkowo, te porównywalne transakcje mają wyznaczać rynkową cenę transakcji, która została zastosowana również w transakcji podmiotów powiązanych. W związku z tym, żadna z  ewentualnych różnic pomiędzy porównywanymi transakcjami nie może w sposób istotny wpłynąć na cenę przedmiotu takiej transakcji na wolnym rynku lub też możliwe jest dokonanie racjonalnych, dokładnych poprawek eliminujących istotne efekty takich różnic.

Zgodnie z projektem rozporządzenia, badanie porównywalności opiera się na pięciu czynnikach: cechach charakterystycznych dóbr / usług, przebiegu transakcji, warunkach transakcji, warunkach ekonomicznych i strategii gospodarczej. Wnikliwe rozpatrzenie wskazanych czynników pozwala na dobór najbardziej zbliżonych transakcji oraz podmiotów niezależnych dokonujących tych transakcji.

Selekcja  odpowiednich transakcji (porównywalnych do dokumentowanej) umożliwi podatnikowi przeprowadzenie analizy porównawczej opartej na identyfikacji i analizie warunków jakie zostały ustalone lub narzucone w tych transakcjach, w tym analizy funkcji, aktywów i ryzyka, a następnie porównania tych warunków z warunkami jakie ustaliły lub narzuciły między sobą podmioty powiązane.

W praktyce jednak, różnorodność transakcji funkcjonujących na rynku sprawia, iż niejednokrotnie dane porównawcze są niepełne lub nie odzwierciedlają wszystkich aspektów transakcji porównywanej. Istotnym jest, aby odnaleźć kluczowe czynniki porównywalności, stanowiący bazę do identyfikacji najbardziej porównywalnych danych, a kolejno , rezultaty analizy przedstawia się jako przedział wyników.

Skutkiem dokonania powoływanej identyfikacji i analizy stosowanych warunków podatnik winien rozpoznać oraz szczegółowo zbadać dane porównawcze dla wybranej metody i ostatecznie dokonać niezbędnych poprawek, w sytuacji wykrycia istotnych różnic pomiędzy transakcjami realizowanymi pomiędzy podmiotami trzecimi a tymi transakcjami dokumentowanymi.

Wykonana przed podatnika kompleksowa analiza powoływanych informacji służyć ma przede wszystkim potwierdzeniu rynkowego charakteru transakcji grupowych. Elementem analizy jest wybór odpowiedniej metody, która bada zgodność warunków ustalonych między podmiotami powiązanymi z warunkami rynkowymi istniejącymi pomiędzy podmiotami niepowiązanymi.

Metoda powinna uwzględniać specyfikę badanej transakcji, podział funkcji, aktywów i ryzyk między stronami oraz ograniczenie danych porównawczych dostępnych dla podatnika. Dlatego też, wybór odpowiednich wskaźników i informacji wykorzystywanych w danej metodzie stanowi niezwykle ważny element, wpływający bezpośrednio na wynik dokonywanej analizy, która już wkrótce stanie się standardem dla większości podatników zobowiązanych do sporządzenia dokumentacji cen transferowych.

Analizy danych porównawczych, powinny opierać się na danych dotyczących polskich podmiotów, o ile dane takie są dla podatnika dostępne. Założenia przyjęte przez polskiego ustawodawcę pozostają w ścisłym związku z Wytycznymi OECD, które dopuszczają wykorzystanie danych porównywalnych o podmiotach zagranicznych, nadając im jednak charakter wyjątku od generalnej zasady. Dodać należy, że 24 stycznia 2017 r. MFW, OECD, ONZ oraz Bank Światowy opublikowały w ramach wspólnej inicjatywy (Platform for Collaboration on Tax) projekt instrukcji (obecnie dostępny w języku angielskim) zawierającej sugestie jak radzić sobie z brakiem danych do analiz porównawczych.

Skąd czerpać informacje dotyczące danych porównawczych?

Źródła danych porównawczych jakimi może posłużyć się podatnik można podzielić zasadniczo na dwie kategorie – wewnętrzne oraz zewnętrzne. Dane wewnętrzne odnoszą się do transakcji zawieranych przez podatnika z podmiotami powiązanymi oraz porównywalnych danych z transakcji z podmiotami niepowiązanymi. Dane wewnętrzne w analizie porównawczej powinny stanowić zasadnicze źródło danych z uwagi na względnie najwyższy stopień zachowania porównywalności analizy oraz jej zgodności. W przypadku gdy podatnik, jak również podmiot z nim powiązany, będący stroną transakcji nie zawierał transakcji z podmiotami niepowiązanymi, bądź porównywalność tych transakcji budzi wątpliwości, uzasadnienie znajduje przeprowadzenie analizy porównawczej opartej na danych zewnętrznych (rynkowych). Dane zewnętrzne charakteryzują się w porównaniu z danymi wewnętrznymi relatywnie niższą porównywalnością, dłuższym czasem ich uzyskania (zapytania do innych podmiotów) oraz wysokim kosztem ich zdobycia (płatne bazy danych).

Jakie skutki związane są  z wprowadzeniem tego obowiązku?

Skutkiem zmiany przepisów jest przesunięcie faktycznego ciężaru dowodu z organów podatkowych na podatnika. Dotychczas to kontrolujący musieli dowieść, że zastosowana przez stronę kontrolowaną cena ustalona pomiędzy podmiotami powiązanymi odbiega od ceny rynkowej. Pewnego rodzaju utrudnieniem jest również próg, którego przekroczenie powoduje obowiązek sporządzenia dokumentacji. obowiązek sporządzenia analiz danych porównawczych jest zależny od wartości przychodów lub kosztów – w rozumieniu przepisów o rachunkowości – w roku poprzednim. Te z kolei finalnie ustalane są już w trakcie tego roku podatkowego, za który dokumentacja jest sporządzana. Natomiast, jak wynika z przepisów, analizy danych porównawczych powinny stanowić podstawę kalkulacji rozliczeń w stosunku do wszystkich transakcji lub innych zdarzeń mających istotny wpływ na wysokość dochodu (straty) w bieżącym roku podatkowym, co może stanowić problem dla podatnika w zdobyciu danych porównywalnych. Pozyskanie zewnętrznych danych rynkowych najczęściej będzie wiązało się z wysokimi kosztami, które podatnik będzie zmuszony ponieść na cele sporządzenia analizy. Brak konkretnych zaleceń co do właściwego, w rozumieniu organów administracji podatkowej, sposobu przeprowadzenia analizy danych porównawczych może rodzić wątpliwości w jaki sposób prawidłowo należy przeprowadzać analizę danych porównawczych.

Wykładowca Akademii Biznesu MDDP

Nie przegap istotnych zmian!
Ceny transferowe 2017 »