Ustalanie wartości transakcji w przypadku kredytów, depozytów oraz gwarancji w świetle przepisów o cenach transferowych

Zagadnienie związane z określaniem wartości transakcji dla potrzeb ustalania obowiązku dokumentacyjnego w obszarze cen transferowych budziło wątpliwości zarówno na bazie stanu prawnego obowiązującego do 31 grudnia 2017 r., jak również jest problematyczne na gruncie przepisów znowelizowanych od 1 stycznia 2017 r.

Jednym z zagadnień, które budzi szczególne kontrowersje jest określenie, jaką wartość transakcji powinniśmy brać pod uwagę przy udzielaniu kredytów / pożyczek, tj. zagadnienie to dotyczy odpowiedzi na pytania, czy do limitu transakcyjnego powinna wchodzić tylko wartość wynagrodzenia (kwota odsetek lub prowizji), czy limit ten powinien obejmować również wartość samej pożyczki / kredytu?

W stanie prawny obowiązującym do 31 grudnia 2016 r., organy podatkowe stały na stanowisku, że do ustalenia limitu powinniśmy brać pod uwagę całą wartość pożyczki (kapitał + odsetki). Stanowisko takie znajdowało uzasadnienie w treści przepisu, który stanowił, że dolimitu bieżemy kwotę „wynikającą z umowy lub rzeczywiście zapłaconą”.

W tym miejscu należy jednak zauważyć, że od 1 stycznia 2017 r., treść przepisu uległa modyfikacji, tj przepis wskazuje, że dokumentacji podlegają transakcje mające istotny wpływ na wysokość dochodu / straty. Taka konstrukcja przepisu wskazuje na to, że na przykład w aspekcie pożyczek, powinniśmy uwzględniać tylko ten element transakcji, który ma wpływ na ustalenie wyniku podatkowego (przychody/ koszty), a więc tylko odestki lub ewentualnie inne opłaty (np. prowizje). Sama wartość kapitału nie wpływa bowiem w żaden sposób ani na przychody ani na koszty, a co za tym idzie, nie ma też wpływu na dochód / stratę.

Niestety, w interpretacjach podatkowych wydawanych już na gruncie nowego stanu prawnego,organy podatkowe nadal utrzymują, że do limitów transakcyjnych bierzemy pod uwagę zarówno wartość odsetek, jak i wartość kapitału.

Stanowisko takie zaprezentował m.in. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 25 stycznia 2017r., sygn. 1462-IPPB6.4510.634.2016.1.AM, gdzie organ wskazał, że:

,,dokumentacja podatkowa zawiera nie tylko kwotę transakcji wyrażoną w cenie, ale również inne elementy określone w art. 9a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie można uznać, że kwotą transakcji jest jedynie wynagrodzenie wyrażone w odsetkach, prowizjach i innych opłatach ustalone na tych transakcjach, z wyłączeniem kwoty, od której wynagrodzenie jest obliczane (część kapitałowa transakcji). Badaniu przez właściwe organy podlegają wszystkie warunki transakcji, a cena jest tylko jednym z nich.”

Stanowisko to zostało potwierdzone m.in. w interpretacji Szefa Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 21 czerwca 2017 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.51.2017.1.AZ w odniesieniu do cash poolingu.

Takie podejście prezentowane przez organy podatkowe jest nie tylko niekorzystne dla podatników, lecz również stoi w sprzeczności z samą treścią przepisów CIT i PIT oraz Wytycznymi OECD, które są ż podstawą do regulacji wprowadzonych w polskich ustawach podatkowych.

Należy bowiem jeszcze raz podkreślić, że zarówno polskie przepisy, jak i Wytyczne OECD mówią o istotności transakcji (wpływie na dochód / stratę), a przecież kwota kapitału w tym przypadku jest neutralna z punktu widzenia podatku dochodowego.

Na marginesie, należy również zauważy, że w formularzu CIT – TP, w którym podatnicy będą wykazywać transakcje z podmiotami powiązanymi, w odniesieniu do pożyczek również jest mowa o wykazywaniu odsetek i innych opłat a nie kwot kapitału.

Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że stanowisko organów jest sprzeczne nie tylko z literalną treścią przepisów, ale również z ich wykładnią celowościową. Podkreślenia wymaga jednak, że stanowisko takie zostało zaprezentowane również w interpretacji Szefa Krajowej Informacji Skarbowej, a co za tym idzie, istnieje nikła szansa na zmianę podejścia organów podatkowych. W związku z czym, na chwilę obecną, podatnicy ustalając limity transakcyjne w aspekcie transakcji finansowych (np. pożyczek) muszą uwzględniać nie tylko odsetki i prowizje ale również kwoty kapitału.

Wykładowca Akademii Biznesu MDDP