Pożyczki stanowią jeden z najbardziej elastycznych i efektywnych form przekazywania środków pieniężnych pomiędzy spółkami z tej samej grupy kapitałowej. Elastyczność polega przede wszystkim na prostej formie zawarcia umowy pożyczki (nie wymagającej zwykle przeprowadzenia skomplikowanych procedur prawnych) czy też późniejszej modyfikacji jej warunków. Z kolei efektywność tej formy finansowania wynika przede wszystkim z szybkości i niskich kosztów pozyskania środków pieniężnych w ramach grupy kapitałowej.

Kluczowym zagadnieniem przy zawieraniu umów pożyczek w grupie kapitałowej jest ustalenie właściwego oprocentowania, które nie będzie budziło zastrzeżeń organów podatkowych. Należy bowiem podkreślić, że oprocentowanie pożyczki udzielanej pomiędzy spółkami z tej samej grupy kapitałowej powinno, co do zasady, zostać ustalone na poziomie rynkowym.

Poziom rynkowy oprocentowania to z reguły taka wysokość odsetek, jaka byłaby uzgodniona dla takiej samej pożyczki pomiędzy podmiotami niepowiązanymi. Nie ma jednak jednego wiarygodnego źródła, które dostarczałoby podatnikom szybkich informacji na temat oprocentowania, jakie mogłyby zastosować dla swoich pożyczek, nie narażając się na spór z organami podatkowymi. Wynika to m. in. z faktu, iż pożyczki mogą być zabezpieczone lub niezabezpieczone, wyrażone w złotych polskich, EURO, USD i innych walutach. Jednym ze sposobów ustalenia rynkowego poziomu oprocentowania pożyczek w ramach grupy kapitałowej jest wykonanie analizy danych porównawczych (tzw. benchmarkingu) dla potrzeb dokumentacji transakcji z podmiotami powiązanymi. Jest to jednak kosztowna analiza, wymagana w określonych przepisami przypadkach.

Z perspektywy podatników istotne jest zatem posiadanie wiarygodnych zestawień możliwego oprocentowania pożyczek, które w szybki sposób pozwoli na sporządzenie umowy pożyczki i przekazanie środków pieniężnych. Optymalne określenie oprocentowania pożyczki może mieć w tym przypadku znaczenie dla wysokości odsetek, które podlegać będą ograniczeniom niedostatecznej kapitalizacji. Ustalenie najniższego możliwego oprocentowania może więc ograniczyć wysokość odsetek niezaliczanych do kosztów podatkowych. Ustalenie wysokości odsetek w pożyczkach z podmiotami zagranicznymi ma z kolei znaczenie z punktu widzenia podstawy poboru podatku „u źródła” oraz zastosowania zwolnień lub redukcji wysokości podatku wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zgodnie bowiem z treścią większości takich umów, określona w nich stawka podatku od wypłacanych odsetek lub wyłączenie ich z opodatkowania odnosi się tylko do kwoty odsetek ustalonej zgodnie z rynkowymi zasadami. Jeżeli wysokość ustalonych w umowie odsetek byłaby wyższa od rynkowej, do opodatkowania tak powstałej nadwyżki odsetek zastosowanie znajdą przepisy krajowe, określające wysokość podatku należnego od wypłacanych odsetek.

Zestawienie możliwego oprocentowania pożyczek powinno być przygotowane przez doświadczonych doradców podatkowych. W takim przypadku podatnik otrzyma narzędzie sporządzone przez praktyków, mające przede wszystkim na celu zabezpieczenie przed sporem z organami podatkowymi. Tak zdefiniowane główne cele zestawienia oprocentowania pozwalają na ograniczenie kosztów jego sporządzenia w porównaniu do indywidualnej analizy danych porównawczych.

Paweł Szymański
Of Counsel, Doradca Podatkowy
ADN Podatki Sp. z o.o.

Doświadczenie naszych doradców dowodzi, że umowy pożyczki pomiędzy podmiotami powiązanymi stanowią szczególny przedmiot kontroli organów podatkowych.
Serdecznie zapraszamy do współpracy w zakresie doradztwa prawno-podatkowego › www.adnpodatki.pl