We wtorek 13 września 2016 r. zaakceptowany został przez Radę Ministrów projekt nowelizacji kodeksu karnego, zakładający między innymi karę 25 lat pozbawienia wolności za wyłudzenia VAT na podstawie fikcyjnych faktur. To tylko część zmian proponowana przez resort finansów, która ma zostać wprowadzona do polskiego systemu VAT. W dniu 23 września opublikowany został na stronie Rządowego Centrum Legislacji projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Przewiduje się w nim między innymi wprowadzenie kaucji rejestracyjnych, możliwości łatwiejszego dokonania wyrejestrowania firmy, zmiany terminów rozliczeń VAT, a także zmiany w kodeksie karnym skarbowym dotyczącym instytucji czynnego żalu.
Według zapowiedzi strony rządowej nowelizacja ma zmniejszyć lukę w budżecie wynikającą z uchylania się od opodatkowania VAT nawet o kilkadziesiąt miliardów zł. Jak informuje Wiesław Jasiński, wiceminister finansów oraz generalny inspektor kontroli skarbowej i generalny inspektor informacji finansowej, projekt dużej nowelizacji ustawy VAT jest już gotowy, prace natomiast trwają nad pewnymi „niuansami”.
Kara pozbawienia wolności
Kara 25 lat pozbawienia wolności za wyłudzenia w podatku VAT poprzez przedkładanie fikcyjnych faktur ma być karą surową, odstraszającą potencjalnych przestępców. Przesłanką do zastosowania tak surowej kary jest wielkość wyłudzenia przekraczająca równowartość 5 mln zł. Jest to jeden z elementów strategii Rządu, powzięty w celu uszczelnienia systemu VAT, jednak trzeba zadać pytanie, czy kara za takie przestępstwo nie jest współmierna do popełnionego czynu. Zaznaczyć należy tutaj, że podobną karę w kodeksie karnym przewiduje się za zabójstwo.
Sankcje w VAT
Ministerstwo Finansów planuje wprowadzenie dodatkowych sankcji podatkowych za nierzetelne rozliczanie podatku skutkujące zaniżeniem zobowiązania podatkowego lub zawyżeniem nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do zwrotu lub do rozliczenia w następnych okresach rozliczeniowych lub zwrotu podatku. W przypadku stwierdzenia, że podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę zobowiązania podatkowego niższą od kwoty należnej, organ przeprowadzający kontrolę określi wysokość tego zobowiązania w prawidłowej wysokości oraz ustali dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30 % kwoty zaniżenia. Powyższe zmiany Ministerstwo Finansów tłumaczy tym, że przedmiotowe sankcje mają przede wszystkim znaczenie prewencyjne. Zmierzają do przekonania podatników, iż rzetelne i staranne wypełnienie deklaracji podatkowej leży w ich interesie. Z kolei podwyższona stawka 100% wysokości znajdzie zastosowanie w przypadku podatników dopuszczających się oszustw podatkowych.
Kaucja rejestracyjna
Jedną z nowości wprowadzoną do systemu VAT ma być tzw. kaucja rejestracyjna, którą wybrane podmioty będą płacić przy rejestracji firmy. Kaucja taka będzie dotyczyć wyłącznie podmiotów, które w przeszłości były zaangażowane w działalność podmiotów wyrejestrowanych lub zostały skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa karno-skarbowe, jednak nie wyklucza się, iż do projektu nie zostaną dodane podmioty skazane za inne przestępstwa. W takiej sytuacji kaucja będzie obligatoryjna.
Projekt zakłada także kaucje fakultatywną, którą organ będzie mógł zażądać od podmiotu, który składając zgłoszenie rejestracyjne korzysta z wynajętego adresu na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej. Innymi słowy, Naczelnik Urzędu Skarbowego będzie musiał ocenić ryzyko z rejestracji danego podmiotu, na podstawie analizy jego powiązań z innymi podmiotami spełniającymi określone warunki, takie jak posiadanie zaległości podatkowych w wysokości ponad 20 tysięcy zł. w okresie ostatnich dwóch lat.
Wysokość kaucji rejestracyjnej uzależniona ma być od powiązań podmioty z podmiotami generującymi zaległości podatkowe lub też wykreślone z rejestru podatników VAT. Przewiduje się, że kaucja taka ma mieścić się pomiędzy 20 tysiącami zł a 200 tysiącami zł i swoim charakterem ma stanowić zabezpieczenie pokrycia ewentualnych zaległości podatkowych ciążących na rejestrowanym podmiocie.
Odmowa rejestracji podatnika VAT
Przewidywane jest także rozszerzenie przesłanek odmowy rejestracji firmy. Organy będą mogły odmówić rejestracji podatnika, który złożył wniosek, jeśli z podatnikiem tym organ nie będzie mógł się skontaktować pomimo kilku udokumentowanych prób, przy czym zaznacza się że za udokumentowaną próbę uznaje się także kontakt telefoniczny.
Wykreślenie podatnika z rejestru VAT
Firma będzie mogła zostać wykreślona z rejestru podatników VAT w przypadku, gdy organ nie będzie mógł z nią nawiązać kontaktu, bądź gdy firma zawiesi wykonywanie działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 miesięcy, jak i gdy podatnik nie złoży deklaracji VAT przez kolejne 6 miesięcy. Organ będzie mógł dokonać wykreślenia z rejestru podatników VAT także wtedy, gdy podatnik wykazywał deklarację VAT w których nie wykazuje się sprzedaży ani zakupów oraz gdy wystawiane faktury bądź korekty do faktur nie dokumentują rzeczywistych czynności.
Solidarna odpowiedzialność pełnomocnika
Przewiduje się także wprowadzenie odpowiedzialności solidarnej za zaległości podatkowe pełnomocnika, który zarejestrował podmiot. Jest to bardzo kontrowersyjna zmiana dla podmiotów, które pomagają nowym podatnikom dokonać rejestracji firmy.
Likwidacja rozliczeń kwartalnych
Projekt zakłada wprowadzenie nowych terminów rozliczenia podatku VAT, dla małych podatników, których obroty roczne wynoszą od miliona do 200 mln euro przewiduje się rozliczenia kwartalne, natomiast dla pozostałych podatników rozliczenia będą miesięczne. Jednakże projekt zakłada konieczność rozliczeń miesięcznych dla wszystkich podatników VAT, przez pierwszy rok od momentu rejestracji jako podatnika podatku VAT.
Podwyższenie limitu zwolnienia podmiotowego
Z pośród pozostałych zmian proponowanych przez Ministerstwo Finansów planowane jest podwyższenie obecnego limitu zwolnienia podmiotowego z VAT z 150.000 zł do 200.000 zł. Ponadto Ministerstwo Finansów proponuje usunięcie z ustawy o VAT zwolnienia od podatku usług finansowych lub ubezpieczeniowych.
Likwidacja czynnego żalu
Inną istotną zmianą jest likwidacja w kodeksie karnym skarbowym instytucji czynnego żalu. Ministerstwo planuje rezygnację z instytucji czynnego żalu w związku ze składaniem korekty deklaracji.
Deklaracje w formie elektronicznej
Projekt ustawy wprowadza obowiązek składania deklaracji w formie elektronicznej. Początkowo od 1 stycznia 2017 takim obowiązkiem zostaliby objęci podatnicy, którzy mają obowiązek elektronicznego składania dokumentów do ZUS i określonych deklaracji z zakresu PIT i CIT, podatników dokonujących transakcji wewnątrzwspólnotowych oraz podatników kupujących lub sprzedających towary w systemie odwrotnego obciążenia. Pozostałych podatników obowiązek ten miałby dotyczyć od 1 stycznia 2018 r.
Zwrot podatku VAT
Zmiany mają również objąć zasady zwrotu podatku VAT. Według Ministerstwa Finansów obecne brzmienie przepisów uniemożliwia urzędom skarbowym weryfikację możliwości wyłudzenia podatku przez podatnika. Z przyśpieszonego zwrotu skorzystają m.in. podatnicy, którzy ubiegają się o zwrot podatku w terminie 25 dni przez kolejne dwa poprzednie lata byli zarejestrowani ze statusem „czynny” oraz składał deklaracje i terminowo rozliczał podatki. Z przyśpieszonego zwrotu nie skorzystają podatnicy, u których kwota daniny do przeniesienia z poprzedniej deklaracji przekroczy 3 tys. zł.
Zmiany w mechanizmie odwrotnego obciążenia
Dodatkowo proponuje się rozszerzenie o szereg usług budowlanych tak zwanego mechanizmu odwrotnego obciążenia. Tym samym mechanizmem miałyby zostać objęte między innymi kolejne wyroby ze złota, stali, srebra i metali szlachetnych oraz procesory.
Stawki VAT na obecnym poziomie
Istotnym zdaje się także, informacja że Rząd przewiduje utrzymanie podwyższonych stawek podatku VAT do końca roku 2018. Ministerstwo powyższe tłumaczy tym, że proponowane zmiany przyniosą rezultaty dopiero w następnych latach wobec czego konieczne jest utrzymanie dotychczasowej stawki 8% oraz 23%. Powrót do stawek 7% oraz 22 % miałby nastąpić dopiero w 2019 r.
Z powyższego wynika, iż rok 2017 r. będzie kolejnym rokiem pod hasłem uszczelniania systemu VAT.
Doradca podatkowy, prawnik
Wykładowca Akademii Biznesu MDDP
Już dziś przygotuj się na zmiany!
Podatek VAT w 2017 roku »