Podatek od nieruchomości, jedna z najmniej uciążliwych w intencji ustawodawcy danin publicznych, w praktyce okazuje się jednym z najbardziej wymagających i budzących praktyczne wątpliwości podatków. Stan ten potęguje dodatkowo niewłaściwa konstrukcja ustawy regulującej, kwalifikująca podatek od nieruchomości jako podatek lokalny, efektem czego jest nadmierna liczba organów podatkowych – wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, niejednolicie interpretujących przepisy w zakresie zwykle bardzo podobnych stanów faktycznych.
Jeden z najistotniejszych problemów ostatnich lat w podatku od nieruchomości generowały praktycznie jednolite stanowiska sądów administracyjnych, które wskazywały, iż obiekt budowlany spełniający wszystkie cechy budynku wymienione w art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, jest uznawany za budowlę w oparciu o dodatkowe, co istotne – niewskazane w przepisach kryteria (m.in. takie jak np. jego przeznaczenie, funkcje, wyposażenie, oraz sposób i możliwość wykorzystania budynku).
Tytułem przykładu można wskazać kontenery telekomunikacyjne (spełniające wszystkie ustawowe cechy budynku), stanowiące w ocenie fiskusa tymczasowe obiekty budowlane zgodnie z art. 3 pkt 5 Prawa budowlanego i w konsekwencji budowle, gdyż nie stanowią części składowych gruntów, a jedynie połączone są z gruntem do przemijającego użytku. Powyższe nieprawidłowe podejście skutkowało koniecznością zastosowania opodatkowania stawką 2 % od wartości początkowej zatem poważnym obciążeniem finansowym.
W mojej ocenie stanowisko fiskusa i sądów administracyjnych doprowadzało w nieuprawniony sposób do ograniczenia chronionego przecież przez Konstytucję prawa własności do środków pieniężnych poprzez bezpodstawne zawyżenie zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości. Konsekwentnie, efektem było nieuzasadnione zwielokrotnienia kwoty zobowiązania ciążącego po stronie podatników.
W tym miejscu należy z całą stanowczością podkreślić, iż w świetle przepisów niedopuszczalna jest sytuacja w której, aby obiekt spełniający określone w ustawie o podatkach i opłatach przesłanki dla uznania go za budynek mógł (mimo spełnienia normatywnego tych przesłanek) zostać uznany na gruncie tej samej ustawy za budowlę z uwagi na funkcję, jaką spełnia. Literalne brzmienie regulacji art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie przewiduje przesłanki ,,funkcja obiektu”, konsekwentnie zatem, każdy obiekt budowlany, który spełnia kryteria określone w tym przepisie, jest bezsprzecznie budynkiem.
W zakresie przedmiotowego problemu, w dniu 13 grudnia 2017 r. wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny, który w wyroku o sygn. akt: SK 48/15, stwierdził, iż ,,(…) Art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1785 i 2141) w zakresie, w jakim umożliwia uznanie za budowlę obiektu budowlanego, który spełnia kryteria bycia budynkiem, przewidziane w art. 1a ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, jest niezgodny z zasadą szczególnej określoności regulacji daninowych, wywodzoną z art. 84 w związku z art. 217, w związku z art. 64 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (…).”
Mając na uwadze powyższe można zatem wskazać, iż realizowana przez fiskusa czy sądy wykładnia przepisów funkcjonalna, w tym celowościowa, nie może (zgodnie z art. 84 w związku z art. 217 Konstytucji) służyć zwiększeniu powinności obarczających podatników.
Konsekwentnie, skoro ustawodawca zastrzegł w definicji pojęcia budowli, iż nie może być ona budynkiem, nie można zgodzić się na stwierdzenie, iż pewne budynki można uznać za budowle. Dodatkowo, uzależnienie uwzględnienia obiektu budowlanego jakim jest budynek jako budowli o dodatkowe, nieprzewidziane przez przepisy kryteria dotyczące funkcji danego obiektu (przykładowo – jego przeznaczenie, wyposażenie oraz sposób i możliwość wykorzystania) stanowi rozszerzającą wykładnię definicji budowli, powodując zarazem zwężającą wykładnię definicji budynku. Powyższe oznacza doprowadzenie do niedopuszczalnej ingerencji w treść definicji legalnej.
Podsumowując, należy podkreślić iż mamy do czynienia z prawidłowym podejściem Trybunału Konstytucyjnego, które może wpłynąć na rewolucyjną zmianę stanowisk organów i sądów administracyjnych. Dla podatników podatku od nieruchomości rozstrzygnięcie sporu oznacza natomiast możliwość uniknięcia niesłusznej zapłaty nadmiernego obciążenia.
Mateusz Cedro
Senior Associate
ADN Podatki Sp. z o.o.
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom oraz mając na uwadze ograniczenie czasowe do złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości, Kancelaria ADN Podatki oferuje w trybie pilnym przeprowadzenie analizy prawidłowości rozliczeń na potrzeby podatku od nieruchomości oraz doraźną pomoc w ustaleniu optymalnych zasad opodatkowania budynków, budowli lub ich części. Nasi eksperci umożliwią legalne ograniczenie kosztów!
Skontaktuj się z nami! ✆ (22) 208 28 88, ✉ biuro@adn.pl, www.adn.pl